INTRODUSAUN

Ola! Belum sira, bemvindu mai ha’u nia blog ba daruak ida ne’e.

Iha blog daruak ida ne’e ha’u sei foku no ko’alia kona-ba buat hotu –hotu ne’ebé ligadu ho fakuldade ne’ebe ha’u hili  iha sekundária, nee mak siensia teknologia. Entaun antes belum sira tama ba blog, keta haluha hodi lee lai introdusaun hanesan tuir-mai ne’e.

 

    Ko’alia kona-ba siensia, belum sira hatene ona ka lae, kona-ba siensia ne’e rasik. Siensia mak prosesu observasaun, akumulasaun, no analiza kona-ba faktus-faktus sira.

Iha eskola sekundária jeral iha Timór laran tomak, sempre fahe siensia rua ba estudante sira hodi hili, mak hanesan: siensia teknologia (C.T), no siensia sosiál umanu (C.S.H). Entre siensia rua ne’e, iha nia materia prinsipál ne’ebé sei halo siensia rua ne’e sai lahanesan.

·         Siensia teknologia nian mak: matemátika, fízika, kímika, no biologia.

·         Siensia sosiál umanu, mak: ekonomia, geografia, historia, no t.literatura.

 

Hanesan ohin dehan ona, katak siensia teknologia  iha materia haat ne’ebé úniku no bele dehan katak ,ida ne’ebé mais koñesidu liu entre materia sira seluk ne’ebé iha siensia teknologia, mak hanesan: Matemátika, fízika, kímika, no biologia. Loos kedan katak, estudante hothotu ne’ebé tama fakuldade siensia teknologia, iha nia razaun rasik, ne’ebé maioria relevante husi siensia haat ne’e. Tamba materia haat ne’e ita nunka mais hetan iha fakuldade siensia sosiál umanu nian.

 

KRIASAUN BLOG NE’E

1.      Razaun saida mak halo ha’u iha inisiativa hodi kria blog ne’e?

         H: Ha’u iha inisiativa hodi kria blog ne’e, ho razaun mak:

-          Ha’u hakarak tebes hodi fahe hau nia kompredesaun kona-ba siensia matemátika, fízika, kímika no biologia ba belum sira ne’ebé hakarak vizita blog ne’e.

-          Ha’u hakarak tebes belum sira bele hatene kona-ba saida mak sira hili ona iha siensia teknologia  ho didi’ak iha nia moris, liuhusi kompredesaun ba materia haat ne’e.

-          No ha’u hakarak belum sira ne’ebé iha prespektiva ladi’ak kona-ba siensia teknologia, bele muda prespektiva ne’e sai fali inspirasaun ba ita nia moris.

 

 

2.      Planu ba blog ne’e mak?

H: Sim, ha’u iha planu ida hodi aumenta tan ba ha’u nia blog ne’e, ne’e mak hanesan tuir-mai ne’e:

- Sei aumenta mós video mata-dalan husi kada matéria haat ne’e. Ho objetivu hodi belum sira bele hetan netik inspirasaun husi sientista indonezia sira ne’ebé iha nia istoria rasik, hodi nune’e sira hakarak sai matenek nain ba kada matéria haat ne’e. Hanesan: matemátika, fízika, kímika, no biologia.

      - Sei aumenta mós prátika sira ne’ebé relevante ho matéria haat ne’e. Ho objetivu hodi belum sira bele hatene no komprende katak sasan sira ne’ebé la uzada iha ita nia moris balum, ita bele uza fila fali iha prátika sira. Aleinde ita bele halo resiklagem ba sasan sira liu husi prátika ne’e, ita mós bele komprende liu tan matéria balum ne’ebé ita aprende iha eskola.

NB: - Prátika sira ne’ebé ha’u tau iha blog  ne’e ho espontanea de’it, signifika katak, la’os matéria hothotu ne’ebé ita aprende iha eskola sei iha hotu.

 

3.      Saida mak belum sira sei hetan iha blog ne’e?

      H: Iha ha’u nia blog ne’e, ha’u prepara ona:

-          Kompredesaun kona-ba matemátika, fízika, kímika,no biologia.

-          Sei iha mata-dalan kona-ba sientista husi indonezia sira hodi fó inspirasaun mai ita no bele loke liu tan ita nia hanoin kona-ba siensia haat ne’e liu husi prespektiva seluk.

-          Ha’u mós prepara ona prátika ho espontaneamente kona-ba matemátika, fízika, kímika, no biologia. No prátika sira ne’e ha’u foti husi tópiku siensia mundial nian, ne’ebé prepara husi ha’u rasik, no bele mós husi belum grupu siensia sira seluk.

 

 

4.      Nota bem kona-ba blog “dezenvolve ita nia siensia”:

-          Komprendesaun ne’ebé ha’u mensiona hotu iha siensia haat ne’e, ha’u adoptadu hotu husi youtuber kok bisa, hodi nune’e tradús fila fali ba dalen-tetun.

-          Figura ne’ebé ha’u uza mós ha’u foti iha kok bisa nia video ne’ebé iha youtube.

-          Video original loloos husi “ Mata-dalan sira” ha’u mós foti iha youtube kok bisa. No video ne’e ho nia original mak lian indonezia, ne’ebé ha’u tradús fila fali ba dalen-tetun.

-          No prátika sira ne’ebé ha’u tau iha “Prátika oioin” ne’e ha’u foti hotu husi tópiku siensia mundial nian, ne’ebé prepara husi ha’u rasik, no mós husi belum grupu siensia sira seluk.

 

5.      Motivasaun ne’ebé ha’u bele fó ba belum sira liu husi kriasaun blog ne’e mak:

-       -Ha’u hakarak tebes ita joven sira hotu iha tempu agora ne’e, la konfuzaun ona hodi hatan perguntas, hanesan ne’e, saida mak ita sei halo iha futuru depois de remata iha sekundária, nu’udar estudante siensia teknologia?. Belum sira pergunta ida ne’e, importante tebes hodi ita hatan komesa agora kedan, antes ita remata iha eskola sekundária, tamba hatene uluk ita nia-an mak halo ita bele hatene utilizasaun siensia iha mundu ne’ebé luan tebes ne’e.

  No hakarak dehan ba ita katak, xave hodi hatene mundu nia lala’ok presiza  liuhusi hatene saida mak ita atu halo iha nia moris liu husi utiliza ita nia siensia ne’ebé iha.